Η κοινωνική φοβία είναι ο φόβος για μία ή περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις. Μερικές συνήθεις κοινωνικές καταστάσεις όπου εμφανίζεται φόβος είναι:
- να μιλά κανείς δημοσίως
- να γνωρίζει νέα άτομα
- να είναι σε πάρτι
- να ζητά ένα άτομο σε ραντεβού
- να τρώει δημοσίως
- να μιλά σε άτομα εξουσίας
- να διαφωνεί με τους άλλους
Μηχανισμός στην κοινωνική φοβία
Οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία φοβούνται ότι θα ενεργήσουν με τέτοιο τρόπο ώστε οι άλλοι θα κάνουν αρνητικές σκέψεις για τους ίδιους. Συχνά φοβούνται ότι οι άλλοι θα εντοπίσουν κάποιοσύμπτωμα άγχους, όπως κοκκίνισμα, τρέμουλο ή εφίδρωση. Συνήθως προσπαθούν νααποφύγουν καταστάσεις που τους κάνουν να νιώθουν άγχος. Όταν δεν μπορούν να τις αποφύγουν, τείνουν να νιώθουν πολύ άγχος ή ντροπή. Μερικές φορές μπορεί να έχουν κρίσεις πανικού.
Ποιος παθαίνει κοινωνική φοβία;
Η κοινωνική φοβία είναι πολύ συχνό φαινόμενο. Περισσότεροι από έναν στους οκτώ ανθρώπους θα αναπτύξουν κοινωνική φοβία κάποια στιγμή στη ζωή τους. Πολλοί ακόμα άνθρωποι έχουν συμπτώματα ντροπαλότητας που δεν είναι αρκετά σοβαρά για να κατονομαστούν ως συμπτώματα κοινωνικής φοβίας. Η κοινωνική φοβία είναι δύο φορές πιο συχνή στις γυναίκες από ό,τι στους άντρες. Ωστόσο, οι άντρες είναι πιο πιθανό να ζητήσουν βοήθεια για το πρόβλημα. Η κοινωνική φοβία συνήθως ξεκινά στην έναρξη της εφηβείας, αλλά μπορεί να αρχίσει και νωρίτερα. Αν οι άνθρωποι δε ζητήσουν βοήθεια, το πρόβλημα μπορεί να διαρκέσει για χρόνια.
Τι προκαλεί την κοινωνική φοβία;
Οι ακριβείς αιτίες της κοινωνικής φοβίας δεν είναι γνωστές. Ωστόσο, διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στο πρόβλημα:
- Γενετικοί παράγοντες: τα άτομα με κοινωνική φοβία συχνά έχουν συγγενείς που είναι ντροπαλοί ή έχουν κοινωνική φοβία.
- Προσωπικές εμπειρίες: πολλά άτομα με κοινωνική φοβία θυμούνται να έχουν ντροπιαστεί ή ταπεινωθεί στο παρελθόν. Αυτή η εμπειρία τα οδηγεί να φοβούνται ότι το ίδιο πράγμα θα ξανασυμβεί. Σύντομα αρχίζουν να αποφεύγουν κοινωνικές καταστάσεις. Με το πέρασμα του χρόνου, τείνουν να νιώθουν ακόμα περισσότερο φόβο.
- Αρνητική σκέψη: συνήθως τα άτομα με κοινωνική φοβία έχουν αρνητικές αυτόματες σκέψεις για το τι θα συμβεί στις κοινωνικές καταστάσεις. Μερικές σκέψεις είναι: «Δε θα μπορέσω να σκεφτώ κάτι για να πω», «Θα γελοιοποιηθώ», «Οι άλλοι θα δουν ότι είμαι αγχωμένος/η» κ.λπ. Επίσης έχουν άκαμπτους κανόνες που δύσκολα πραγματοποιούνται όπως: «Δεν πρέπει να είμαι ποτέ αγχωμένος/η», «Πρέπει να είσαι όμορφος/η και έξυπνος/η για να γίνεις αρεστός/ή», «Πρέπει να έχω την αναγνώριση (ή αποδοχή) όλων» κ.λπ. Συχνά έχουν αρνητικές πεποιθήσεις για τον εαυτό τους όπως: «Είμαι βαρετός», «Είμαι περίεργος», «Είμαι διαφορετικός από τους άλλους ανθρώπους» κ.λπ.
- Έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων: μερικοί άνθρωποι με κοινωνική φοβία δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να μάθουν κοινωνικές δεξιότητες. Αυτό μπορεί να τους δημιουργήσει προβλήματα στις κοινωνικές καταστάσεις. Άλλοι άνθρωποι με κοινωνική φοβία έχουν καλές κοινωνικές δεξιότητες, αλλά αγχώνονται σε τέτοιο βαθμό που δυσκολεύονται να τις χρησιμοποιήσουν.
Συνέπειες
Η κοινωνική φοβία είναι μια έντονη και δυσλειτουργική μορφή ντροπαλότητας και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην καθημερινότητα. Μερικές φορές τα προβλήματα είναι μικρά, όπως η αδυναμία ενός μαθητή να μιλήσει στην τάξη. Ωστόσο, μερικές φορές τα προβλήματα μπορεί να είναι σοβαρότερα. Οι άνθρωποι με σοβαρή κοινωνική φοβία συχνά έχουν λίγους φίλους, αισθάνονται μόνοι και δυσκολεύονται να πετύχουν τους στόχους τους στο σχολείο ή τη δουλειά.
