Οι περισσότεροι που έχουν βιώσει την εμπειρία της ψυχοθεραπείας θα θυμούνται τη στιγμή ή τις στιγμές που ένιωσαν θυμό προς τον θεραπευτή τους. Η πλειοψηφία των ανθρώπων επιλέγουν να συζητήσουν πρώτα με ένα φίλο, ώστε να πουν τι ήταν αυτό που τους ενόχλησε ή να σχολιάσουν τη μεθοδολογία του θεραπευτή. Θυμάμαι φίλους και γνωστούς μου που ήταν στη διαδικασία θεραπείας και μου έχουν αναφέρει το ζήτημα αυτό ζητώντας τις “συμβουλές” μου για το τι να κάνουν. Φράσεις των θεραπευόμενων, όπως: “Νιώθω ότι ο θεραπευτής μου δεν με καταλαβαίνει”, “Κάποιες φορές είναι ειρωνικός”, “Μάλλον μου την πέφτει (ερωτικά)”, “Μου ασκεί κριτική” κλπ, μπορεί να προκαλέσουν θυμό ή άλλα συναισθήματα στους θεραπευόμενους.

Ο θεραπευόμενος αναζητά θεραπεία για να μάθει να αντιμετωπίζει τα συμπτώματά του, να αποκτήσει αυτογνωσία, να γίνει πιο διεκδικητικός κλπ. Συνήθως, αντιμετωπίζει τον θεραπευτή του ως αυθεντία περιμένοντας από εκείνον λύση για καθετί που τον προβληματίζει. Ίσως για το λόγο αυτό δυσκολεύεται να πάρει θέση, όταν προκύπτει ένα ζήτημα στη θεραπεία που του γεννά δύσφορα συναισθήματα. Μεταθέτει την ευθύνη στον θεραπευτή ή έχει την πεποίθηση ότι δεν θα κάνει ο ίδιος υποδείξεις στον ειδικό.  

Από τη μεριά μας, οι θεραπευτές έχουμε εκπαιδευτεί στη διάγνωση και την αντιμετώπιση διαταραχών και παρέχουμε θεραπεία. Ταυτόχρονα, είμαστε άνθρωποι που μπορεί να κάνουμε λάθοι, να μην πέφτουμε πάντα μέσα στις υποθέσεις μας για τον θεραπευόμενό μας ή να δυσκολευόματε με κάποια περιστατικά.

Ο θυμός του θεραπευόμενου μπορεί να εξηγηθεί ποικιλοτρόπως:

• Ο θυμός δεν αφορά πραγματικά τον θεραπευτή, αλλά ο θεραπευόμενος μεταβιβάζει τα συναισθήματά του στο πρόσωπο του θεραπευτή. Στην πραγματικότητα τα συναισθήματα αυτά σχετίζονται με ανθρώπους από τη ζωή του θεραπευόμενου. Ο θεραπευτής καλείται να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να συνειδητοποιήσει την πηγή των συναισθημάτων του.
• Ο θυμός μπορεί να σχετίζεται με τον θεραπευτή καθαυτό. Για παράδειγμα, αν ο θεραπευτής καθυστερεί στα ραντεβού του ή αν μπερδεύει την ιστορία του ενός θεραπευόμενου με των άλλων είναι δυνατόν να προκαλέσει αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα στον θεραπευόμενο.

Βέβαια, ακόμα και στην περίπτωση που ο θεραπευόμενος θυμώνει με τον θεραπευτή, μέσα του πυροδοτείται ένας γνωστός μηχανισμός αντίδρασης, ο οποίος “ξυπνά” σε όμοιες καταστάσεις. Για παράδειγμα, ο θεραπευόμενος που έχει μεγαλώσει στερημένος από αγάπη και παραμελημένος από την οικογένεια του, θα νιώσει έντονη απογοήτευση, αν ο θεραπευτής του καθυστερήσει στο ραντεβού τους. Θα ενεργοποιηθεί μέσα του ο ίδιος μηχανισμός παραμέλησης που κουβαλά από την πατρική του οικογένεια, με αποτέλεσμα να στρέψει αυτή τη δυσφορία προς τον θεραπευτή. 

Ωστόσο, αξίζει να έχουμε στο μυαλό μας ότι οι θεραπευόμενοι είναι λήπτες υπηρεσιών και έχουν δικαιώματα και άποψη. Ως θεραπευτές συχνά ερμηνεύουμε τις συμπεριφορές τους μόνο υπό το πρίσμα της ψυχολογίας. Αξίζει όμως να δούμε και το δικό μας μερίδιο ευθύνης και να αναλογιστούμε μήπως οι λανθασμένοι μας χειρισμοί, η κούρασή μας ή προσωπικά μας ζητήματα ενδεχομένως να λειτουργούν ως εμπόδιο στη θεραπεία ή να προκαλούν το θυμό των θεραπευόμενών μας.

Όπως και να έχει, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, να είμαστε ανοιχτοί στην ανατροφοδότηση από τους θεραπευόμενους, να ζητάμε τα σχόλιά τους, να εξετάζουμε κάθε ζήτημα φωτίζοντας διάφορες πτυχές και να λειτουργούμε πάντα με ενσυναίσθηση. Προσδοκούμε από τον θεραπευόμενο να ανοιχτεί και να είναι ειλικρινής. Ας είμαστε και εμείς γνήσιοι και ανθρώπινοι.

Άλλωστε σε μια υγιή θεραπευτική σχέση υπάρχει χώρος για κάθε συναίσθημα, δέσμευση και από τις δύο πλευρές, διάθεση αλλαγής και ουσιαστική επικοινωνία.